اسلام آباد – 06 جنوري (اي پي پي) پرڏيهي وزير مخدوم شاهه محمود قريشي چيو آهي ته ڪرپشن، سياسي، معاشي، سماجي، ثقافتي ۽ ترقي جي حق سميت سمورن انساني حق?? جي راهه ۾ ايندڙ سڀ کان وڏي رڪاوٽ آهي، ڪرپشن کي انساني حق?? جي مسئلي جي طور تي ڏسڻو پوندو، گڏيل قومن جي 2030ع جي ايجنڊا ۽ پائيدار ترقي جي هدفن کي حاصل ڪرڻ لاءِ ڪرپش?? جي خلاف اسا?? جي جنگ لازمي آهي، جن ملڪن ۾ لُٽيل دولت رکي وئي آهي، اهي لُٽيل اثاثا شرطن کانسواءِ انهن ملڪن کي واپس ڪن، منظم لُٽ مار ۽ ناجائز اثاث?? جي غير قانوني منتقلي جا اسرندڙ قومن تي بي پناهه منفي اثر ۽ نتيجا مرتب ٿي رهيا آهن. هو ڪرپش?? جي مقابلي ۽ ا?? جي انساني حق?? جي ايجنڊا کي حاصل ڪرڻ جي عمل تي پوندڙ سنگين اثر?? جي موضوعن تي ”او آءِ سي“ جي خودمختيار مستقل انساني حقن واري ڪميشن پاران سيمينار کي خطاب ڪري رهيو هو.
پرڏيهي وزير چيو ته وزيراعظم عمران خا?? جي ويز?? جي روشني ۾ ڪرپش?? جي خلاف جنگ ۽ جمله انساني حق?? جي تحفظ کي يقيني بڻائڻ، اسا?? جي حڪومت جي اولين ترجيحن ۾ سرفهرست آهي، اها بهترين حڪمراني ۽ جمهوريت جي پاڙن تي ضرب لڳائيندي، رياستي ادارن تي عوامي اعتماد کي مجروح ڪندي ۽ قانوني جي حڪمراني تي اثر انداز ٿيندي آهي. ڪرپشن، شفافيت، احتساب ۽ جوابدهي، انصاف ۽ منصفاڻي ۽ هڪجهڙن موقع?? جي فراهمي جي قدر?? جي خلاف آهي. ڪرپش?? جي نتيجي ۾ اسرندڙ ملڪن کان ناجائز دولت وڏي مقدار ۾ ٻاهرين ملڪ هلي ويندي آهي، ان تي وڌيڪ معاشي خسارن جو وڏو بار پيدا ٿيندو آهي، ڪرپشن، حڪومتي نظام کي غير مستعد ۽ عضو معطل بڻائي رکڻ کانسواءِ عوامي وسيلا انهن ضرورتمندن کان ڇني وٺندي آهي جنه?? جي لاءِ اهي مختص ڪيا ويا هوندا آهن. پرڏيهي وزير چيو ته مالياتي جوابدهي، شفافيت ۽ ??اک (ايف اي سي ٽي آءِ) تي گڏيل قومن جي اعليٰ سطحي پينل ڪاٿو لڳايو آهي ته لُٽيل 7 کرب ڊالر جي وڏي رقم مالياتي طور تي ڏور ”محفوظ ٺڪاڻن“ ۾ لڪائي وئي آهي. منظم لُٽ مار ۽ ناجائز اثاث?? جي غير قانوني منتقلي جا اسرندڙ قومن تي بي پناهه منفي اثر ۽ نتيجا مرتب ٿيا آهن، ان ڳالهه ۾ ڪا به ٻي راءِ نه آهي ته عوامي خزاني مان لُٽيل ان دولت سان تعمير ۽ ترقي لاءِ گهربل، ضرورتن کي پورو ڪري سگهجيو پئي، عوام کي غربت مان ڇوٽڪارو ڏياري سگهجيو پئي، ٻار?? جي تعليم فراهم ٿي سگهي پئي، ان رقم مان، خاندانن کي ضروري دوائون فراهم ٿي پئي سگهيون ۽ هر روز موت جي منهن ۾ ويندڙ هزارين ماڻهن کي بچائي سگهجي ها، هن چيو ته ڪورونا عالمي وبا موجوده عدم برابري جي خليج کي وڌيڪ وڌائي ڇڏيو آهي لکين ماڻهن کي بدترين غربت ۾ ڌڪي ڇڏيو آهي ۽ لکين ماڻهو ا?? جي نتيجي ۾ روزگار کان محروم ٿي چڪا آهن، انهن حالتن ۾ ڪرپشن ۽ ناجائز سرمائي جو وهڪري کي جاري رهڻ ڏيڻ ڪنهن ڏوهه کان گهٽ نه آهي، قومي ۽ عالمي سطح تي فوري ۽ ڀرپور ڪارروائي جي ضرورت آهي ته جيئن اسرندڙ ملڪن جو وهندڙ رت بند ٿي سگهي. پرڏيهي وزير چيو ته ڪرپش?? جي خلاف گڏيل قومن جي ڪنوينشن (يو اين سي اي سي) کي منظور ٿئي 15 سال گذري چڪا آهن، اهو ڪنوينشن ان وقت رشوت جي روڪٿام جو واحد عالمي قانون آهي، اسان کي گڏيل قومن جي رشوت جي روڪٿام جي ڪنوينشن تحت برآمد ٿيندڙ ناجائز دولت جي ڏس ۾ اضافي پروٽوڪول (ضابطي) جي امڪا?? جي راهه به ڳولڻ گهرجي ته جئين ان عالمي قانو?? جي مدد ممڪن ٿي سگهي. ان سان گڏوگڏ ڪرپشن کي انساني حق?? جي مسئلي جي طور تي ڏسڻو پوندو ۽ ان ڏس ۾ ”انساني حق?? جي بنياد“ تي ڪرپش?? جي خلاف سرگرم عمل ٿيڻو پوندو ته جيئن ڪرپش?? جي روڪٿام ۽ ان کان بچاءُ جي ڪوششن کي سگهه ملي ۽ عالمي سطح تي رشوت جي روڪٿام جي قانونن ۽ ضابطن تي موثر عملدرآمد فروغ وٺي. هن وقت تائين ڪرپشن ناقابل شڪست رهي تنهنڪري انساني حق?? جي فراهمي جي ڏس ۾ به ڪجهه اڳڀرائي ٿي سگهي ٿي،
هن چيو ته اسلام اهڙو نظام آهي جيڪو اسان کي انساني زندگي جي هر رخ تي رهنمائي فراهم ڪندو آهي، اسلامي تعليمات جي روشني ۾ وزيراعظم عمران خان ڪرپشن کان پاڪ پاڪستان جو ويزن ڏنو. پرڏيهي وزير چيو ته اسا?? جي مسلسل ڪوشش?? جي نتيجي ۾ واضح مثبت سماجي ۽ معاشي تبديليون ڏسڻ ۾ اچي رهيون آهن، پرڏيهي وزير چيو ته او آءِ سي ملڪن کي اهڙي تخليقي خيالن ۽ قدمن جو ڏاهپ سان پتو لڳائڻو پوندو جنهن سان ڪرپشن کان بچاءُ ۽ ا?? جي ارتڪاب تي سزا کان ڇوٽ جي خاتمي جو موجوده عالمي فريم ورڪ وڌيڪ توانو ٿئي. هن چيو ته ايف اي سي ٽي آءِ پينل رپورٽ ۽ گذريل سال ڪرپش?? جي خلاف گڏيل قومن جي جنرل اسيمبلي جو اولين خصوصي اجلاس ۽ ان ۾ سياسي ڊڪليئريش?? جي منظوري، ڪرپشن سان مقابلي ۽ ان کان بچاءُ جي عالمي ڪوششن ۾ هڪ اهم سنگ ميل آهي،تنهن هوندي به اهي دستاويز ان وقت تائين بامعنيٰ قدمن ۾ تبديل نٿا ٿي سگه?? جيستائين انهن تي جذبي ۽ همت سان عمل پيرا ٿيڻ جو طريقيڪار موجود نه هوندا. ان ڏس ۾ او آءِ سي ملڪن کي جرائتمنداڻا قدم کڻڻا پوندا. اول قدم جي طور تي او آءِ سي بين الحڪومتي ايڊهاڪ ڪميٽي جي قيام تي غور ڪري سگهي ٿي جيڪا ضمني قانوني فريم ورڪ جي لاءِ ٺوس ۽ ٽيڪنيڪي تجويزون جوڙي.
ان ڏس ۾ او آءِ سي جي ماهر?? جي تجويز ڪيل ايڊهاڪ ڪمي??ي هيٺ ڏنل ترجيحي رخن تي غور ڪري سگهي ٿي، پهريون او آءِ سي ملڪ?? جي اندر ڪرپشن ۽ لُٽيل اثاث?? جي مسئلي تي گڏيل قانوني مدد لاءِ او آءِ سي جو پروٽوڪول ۽ عملدرآمد جو طريقيڪار جوڙيو وڃي، ٻيو گڏيل قومن جي ڇ??ي هيٺ متحد، شفاف، ۽ اجتماعي نظام تيار ڪيو وڃي جيڪو ناجائز دولت جي وهڪري ۽ لُٽيل اثاث?? جي واپسي جي نگراني جي عالمي قانوني فريم ورڪ کي سگهه ڏي. ٽيون گلوبل بينيفيشل اونرشپ رجسٽري، قائم ڪئي وڃي، چوٿون ڪرپش?? جي بنياد تي ٿيندڙ عدم برابري تي ٻڌل سيڙپڪاراڻي معاهدن تي نظرثاني ۽ انه?? جي نئين سر جوڙجڪ ڪئي وڃي، حتمي شڪل ڏيڻ کانپوءِ انهن تجويزن کي يو اين سي اي سي ڪانفرنس آف اسٽيٽ پارٽيز ۾ غور لاءِ پيش ڪري سگهجي ٿو. پرڏيهي وزير واضح ڪيو ته ڪرپش?? جي خاتمي لاءِ پاڪستا?? جي عزم ۽ عهد واضح ۽ مضبوط آهي، گڏيل قومن جي 2030ع جي ايجنڊا ۽ پائيدار ترقي جي هدفن کي حاصل ڪرڻ لاءِ ڪرپش?? جي خلاف اسا?? جي جنگ لازمي آهي، اسان کي ڪمزور رخ?? جي حل، قومي ۽ عالمي سطح تي ڪرپش?? جي موقع?? جي فراهمي جي تدارڪ لاءِ متحد ٿيڻو پوندو، او آءِ سي جي ميمبر ملڪن، تعليمي ماهرن ۽ پريڪٽيشنرز جو اڄ جو اجتماع بدعنواني جي لعنت خاص طور تي قانوني مالياتي وهڪري کي روڪڻ جي لاءِ گڏيل حڪمت عملي جوڙڻ ۾ مدد ڪندو، اسان ان سيمينار جي نتيجي ۾ اسلام آباد پڌرنامي جي شڪل ۾ دستاويز جي منتظر آهيون.
